Woda nie zawiera kalorii, więc nie dostarcza nam energii. Funkcjonowanie bez wody jest jednak niemożliwe. Stanowi ona bowiem najistotniejszą część składową większości naszych organów. Krew to w 83% woda, nerki w 82,7%, a serce i płuca w 79%. Nawet kości zawierają 22% wody. Odpowiednie nawodnienie ciała umożliwia równowagę pracy całego organizmu.

Człowiek jest codziennie skazany na utratę wody, m.in. poprzez oddychanie, przez skórę wraz z wydalającym się potem, z moczem i stolcem. Prowadząc unormowany, nie wypełniony uprawianiem sportów wyczynowych, tryb życia w ciągu doby tracimy od 2 do 2,5 litra wody. Utrata wody może być jednak znacznie wyższa. Kiedy znajdziemy się w gorącym klimacie, gdzie temperatura powietrza przekracza 30oC, czy też podczas wykonywania bardzo dużego wysiłku fizycznego wydalimy więcej wody. Inaczej wydalają też wodę różni ludzie – wszystko związane jest z charakterystycznymi dla danej osoby cechami osobniczymi, które mogą ją nieznacznie odróżniać od innych. Niezależnie jednak od tego, w jaki sposób woda jest wydalana z organizmu, oczyszcza ona nasze ciało z nadmiaru substancji, które powstają w wyniku przemian metabolicznych lub przedostają się do naszego organizmu wraz z pożywieniem, a są dla niego niepotrzebne.

Pełnią kluczową rolę w gospodarce wodnej organizmu. W zależności od zapotrzebowania danej osoby, ilość wody, która jest wydalana przez nerki, znacząco się waha. Objętość wody wydalanej wraz z moczem zdrowej osoby uwarunkowana jest ilością płynów dostarczanych do organizmu oraz rodzajem diety.

Ilość substancji stałych, które powstają w organizmie poprzez procesy trawienia oraz w wyniku przemian metabolicznych, a które następnie mają być wydalone z moczem, jest różna i uzależniona przede wszystkim od sposobu odżywiania. Przy spożyciu pokarmu dostarczającego ok. 3000 kcal/dobę w procesach przemiany materii powstaje od 30 do 60 g substancji stałych, które muszą być wydalone wraz z moczem. Chcąc wydalić niepotrzebne substancje przez nerki, organizm musi otrzymać z pożywieniem min. 600 ml wody. O wiele łatwiej jest nerkom wydalić te substancje, jeśli ilość przyswojonych przez organizm płynów się większy, tj. jeśli człowiek wypije 2-3 razy więcej wody.

Płuca odgrywają istotną rolę w procesie wydalania wody. Wdychane powietrze jest raczej suche i w niewielkim stopniu nasycone wodą, z kolei wydychane posiada dużą wilgotność, którą zawdzięcza dużej powierzchni kontaktu z krwią, znajdującą się w pęcherzykach płucnych.

Utrata wody za pośrednictwem płuc może dochodzić nawet do 2 litrów dziennie. Dzieje się tak w szczególności w warunkach zwiększonej wentylacji płuc, która ma miejsce np. przy znaczącym wysiłku fizycznym, a także w stanie gorączki, czy też przy mniejszym stężeniu wody w powietrzu, występującym m.in. w górach.

Wydalanie wody z naszego ciała odbywa się także przez skórę poprzez pocenie się, które w normalnych warunkach otoczenia powoduje u osoby dorosłej utratę od 25 do 50 ml wody na godzinę. Tego rodzaju ubytek wody jest niewyczuwalny i odbywa się przez cały czas, także wówczas, kiedy organizm jest odwodniony.

Wydzielanie potu znacząco zwiększa się w momencie aktywności fizycznej, jak również podczas upalnych dni, kiedy nasze ciało wymaga szczególnie częstego nawadniania. Wówczas też dochodzi do znacznej utraty elektrolitów, odpowiedzialnych za słony posmak potu. Dlatego też przy wysokich temperaturach, w klimacie gorącym i suchym, zalecane jest zaspokajanie pragnienia płynami o zwiększonej ilości soli. Straty wody w takim otoczeniu mogą bowiem sięgać nawet do 2,5 litra na godzinę. Należy wtedy pić płyny często i regularnie - warto pamiętać, że najlepiej aby były one średnio ciepłe, przyjmowane małymi łykami, ponieważ jedynie wówczas woda pokryje braki powstałe wskutek wydzielania potu.

Przewód pokarmowy jest generalnie jednym z najszczelniejszych miejsc naszego ciała, dlatego ubytki wody są tu zwykle małe. Praktycznie cała woda, która dociera do organizmu wraz z napojami i jedzeniem oraz wydzielona do przewodu pokarmowego z sokami trawiennymi zostaje zwrotnie wchłonięta w dwunastnicy, jelicie cienkim i jelicie grubym. Wyjątkiem są warunki rozstroju żołądka, wywołujące wymioty i biegunki, które narażają tę część organizmu na utraty wody. Nie trudno zauważyć, że dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości płynów w ciągu całej doby bezpośrednio oddziałuje na fizjologiczne procesy oczyszczania organizmu.

Uczucie pragnienia, a więc uświadomienie sobie, że chcemy się napić, rodzi się w mózgu. Dzięki stymulacji, którą podwzgórze otrzymuje z różnych zakątków organizmu na skutek zwiększania os-molalności (tj.wzrostu stężenia składników w osoczu) wywołanej np. ograniczeniem przyjmowania płynów, spożyciem słonych potraw lub nadmiernym poceniem, wskazuje organizmowi konieczność nawodnienia się, odbieraną przez nas jako pragnienie.

Praktycznie nie sposób podać konkretnych zaleceń co do ilości płynów, które należy wypić każdego dnia, gdyż należałoby przy tym uwzględnić przytoczone wcześniej różnice klimatyczne, miejsce zamieszkania, czy też podejmowaną aktywność fizyczną.

Źródłem wody dla organizmu człowieka są rozmaite płyny: woda mineralna, woda źródlana, woda przefiltrowana, napoje, soki warzywne i owocowe, herbata i kawa są w stanie pokryć ok. 62% przyjmowanej dziennie wody.

Woda znajduje się także w miąższu warzyw i owoców, które stanowią stanowią drugie co do wielkości źródło wody dla organizmu i pokrywają ok. 18-20% objętości wody, którą pijemy w ciągu dnia. Watro tu przywołać bardzo bogate w wodę liście sałaty i ogórki, które zawierają jej aż 95% , oraz arbuza, w 99% składającego się z wody.

Woda znajduje się także w pieczywie i produktach zbożowych, które pokrywają ok. 8% zapotrzebowania na wodę.

Tylko czysta woda

Generalnie zaleca się spożywanie ok. 2 litrów dziennie czystej wody, co odpowiada 8-10 szklankom tego płynu, rozłożonym do wypicia równomiernie w ciągu całego dnia. Jest to najwłaściwsza forma zaspokojenia pragnienia – nie zawiera bowiem ani cukru, ani sztucznych substancji zapachowych i barwników. Ważne jest tylko to, aby woda była czysta, pozbawiona szkodliwych zanieczyszczeń w postaci chloru, metali ciężkich, czy substancji organicznych.

Co się kryje w czystej wodzie?

Występujące naturalnie w wodzie składniki mineralne bez wątpienia są potrzebne naszemu organizmowi. Woda wodociągowa, przefiltrowana, czy źródlana nigdy nie zawiera tych składników w nadmiarze, ich ilość jest dostosowana do zapotrzebowania przeciętnego zdrowego człowieka. Jeśli jednak nasz stan zdrowia budzi wątpliwości, powinniśmy się wystrzegać się wód, które mogą zawierać podwyższone ilości sodu, pierwiastka, który przyczynia się do podwyższenia ciśnienia krwi, zatrzymywania wody w organizmie i obrzęków.

Artykuł napisany na podstawie tekstu „Woda na zdrowie” opublikowanego 14.12.2011 przez portal